Bên cạnh phương thức làm việc tập thể cá nhân chịu trách nhiệm còn có phương thức thủ trưởng. Hai chế độ làm việc này có mối quan hệ với nhau như thế nào và cụ thể ra sao.
Luật sưTư vấn pháp luật qua điện thoạiTrực tuyến miễn phí: 1900.6568
1. Chế độ trưởng là gì?
Chế độ thủ trưởng được hiểu là phương thức lãnh đạo và công việc trong đó người đứng đầu cơ quan, tổ chức hoàn toàn tự chủ và chịu trách nhiệm cá nhân về mọi vấn đề thuộc phạm vi mình phụ trách. Các cơ quan cấp dưới và tổ chức quản lý.
Chế độ thủ trưởng thường được áp dụng cho cơ quan hành chính nhà nước có thẩm quyền chuyên môn (bộ, cơ quan ngang bộ) hoặc cơ quan chuyên môn thuộc ủy ban nhân dân (sở, phòng, ban, bộ phận). Bộ trưởng, trưởng cục, trưởng phòng… là người có toàn quyền tự mình quyết định mọi vấn đề liên quan đến hoạt động của cơ quan, tổ chức và chịu trách nhiệm trước cấp trên về các quyết định của mình.
Từ việc phân tích Sổ đăng ký thủ trưởng là gì?, có thể thấy, thủ trưởng cũng là cán bộ, công chức. Hiện nay, theo quy định của pháp luật Việt Nam, hệ thống đứng đầu bao gồm các hệ thống sau:
– Các Bộ trưởng, Thủ trưởng cơ quan ngang Bộ:
Là thành viên Chính phủ, là người đứng đầu bộ, cơ quan ngang bộ, lãnh đạo công tác của bộ, cơ quan ngang bộ, chịu trách nhiệm quản lý nhà nước về ngành, lĩnh vực được phân công; tổ chức việc thi hành và giám sát việc thực hiện pháp luật về ngành, lĩnh vực liên quan trong phạm vi cả nước.
Các cơ quan cấp bộ ở Việt Nam hiện nay bao gồm: Ban Dân tộc thiểu số, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam, Thanh tra Chính phủ và Văn phòng Chính phủ. Do đó, người đứng đầu các cơ quan nói trên gồm Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc, Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Việt Nam, Tổng Thanh tra Chính phủ, Chủ nhiệm Văn phòng Chính phủ được coi là người đứng đầu cơ quan ngang bộ.
– Lãnh đạo đơn vị:
Là công chức làm việc trong doanh nghiệp 100% vốn nhà nước, công chức đứng đầu bộ, cơ quan ngang bộ, đơn vị trực thuộc bộ, lãnh đạo cơ quan ngang bộ, cơ quan đặc thù lãnh đạo UBND.
Xem thêm:Vai trò, trách nhiệm của thủ trưởng cơ quan, đơn vị
Ví dụ:
+Người phụ trách đơn vị mua hàng là chủ đầu tư (dự án đầu tư) hoặc đơn vị được cơ quan có thẩm quyền phê duyệt, người phụ trách công an địa phương (mua sắm dự án ngoài đầu tư) có quyền để mua hàng.
+ Người phụ trách đơn vị kho bạc: người phụ trách đơn vị kho bạc (Cục trưởng làm Tổng giám đốc Kho bạc; Kho bạc tỉnh ở Kho bạc tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương (gọi chung là kho bạc)) là Giám đốc Kho bạc tỉnh; (gọi chung là Kho bạc huyện) là Giám đốc Kho bạc huyện); tại Sở giao dịch là người phụ trách Phòng giao dịch.
Trách nhiệm và quyền hạn của Thủ trưởng cơ quan ngang Bộ
Thứ nhất: Với tư cách là thành viên của chính phủ, trưởng đặc khu có trách nhiệm và quyền hạn sau:
——Tham gia giải quyết công việc tập thể của Chính phủ; cùng tập thể Chính phủ quyết định, cùng nhau giải quyết những vấn đề thuộc thẩm quyền của Chính phủ.
– Đề xuất với Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ các chủ trương, chính sách, cơ chế, văn bản quy phạm pháp luật cần thiết trong phạm vi quyền hạn của mình; chủ động phối hợp với Thủ tướng, Phó Thủ tướng giải quyết công việc của Chính phủ và các công việc khác có liên quan; chịu trách nhiệm trước toàn bộ nội dung và diễn tiến của văn bản.
– Tham dự và biểu quyết tại các cuộc họp của chính phủ.
Xem thêm: Quyền tự chủ là gì? Cơ chế tự chủ tài chính của tổ chức nhà nước
– Thực hiện công việc cụ thể theo vụ, lĩnh vực được Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ phân công hoặc ủy quyền. Chỉ đạo, hướng dẫn, kiểm tra việc thi hành pháp luật, việc thực hiện chiến lược, quy hoạch, kế hoạch, chương trình và các quyết định của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ thuộc ngành, lĩnh vực được phân công.
– Thực hiện các nhiệm vụ khác do Thủ tướng Chính phủ ủy quyền.
Thứ hai: Với tư cách là người đứng đầu bộ, cơ quan ngang bộ, người phụ trách có các nhiệm vụ, quyền hạn quy định tại Điều 34 Luật Tổ chức Chính phủ 2015 như:
– Lãnh đạo, chỉ đạo và chịu trách nhiệm cá nhân về các mặt công tác của bộ, cơ quan ngang bộ; hướng dẫn các đơn vị trực thuộc tổ chức thực hiện chiến lược, quy hoạch, kế hoạch, chương trình, dự án đã được phê duyệt và nhiệm vụ của cơ quan ngang bộ được chính phủ giao.
– Quyết định hoặc trình Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ theo chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của bộ, cơ quan ngang bộ do mình đứng đầu.
– Trình Thủ tướng Chính phủ bổ nhiệm, miễn nhiệm, từ chức Thứ trưởng, Phó Thủ trưởng cơ quan ngang bộ.
– Ban hành văn bản quy phạm pháp luật theo thẩm quyền để thực hiện chức năng, nhiệm vụ quản lý nhà nước về ngành, lĩnh vực được phân công; ban hành hoặc trình Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ ban hành chính sách liên quan đến phát triển ngành, lĩnh vực được phân công,….
Có trách nhiệm
Xem thêm: Quyền hạn và Quyết định bổ nhiệm Trưởng Chi nhánh
– Trách nhiệm của Bộ trưởng, Thủ trưởng cơ quan ngang bộ:
Mục 37 của Đạo luật Tổ chức Chính phủ 2015 quy định rằng Trưởng đặc khu có trách nhiệm:
+ Chịu trách nhiệm cá nhân trước Thủ tướng Chính phủ, Chính phủ và Quốc hội về bộ, ngành được phân công phụ trách; kết quả, hiệu lực, hiệu quả hoạt động của các bộ, cơ quan ngang bộ; các quyết định liên quan và trong phạm vi nhiệm vụ, quyền hạn được giao kết quả thực hiện các quyết định của mình trong khuôn khổ của Chính phủ; cùng các thành viên khác của Chính phủ chịu trách nhiệm về hoạt động của Chính phủ.
+ Báo cáo công tác với Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ; giải trình, trả lời chất vấn trước Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội.
+ Thực hiện chế độ báo cáo các sự kiện lớn thuộc trách nhiệm quản lý.
– Trách nhiệm của Trưởng Đơn vị:
Người phụ trách từng đơn vị chịu trách nhiệm trước người phụ trách bộ, ban, cơ quan ngang bộ trong phạm vi trách nhiệm, quyền hạn của mình.
chế độ đầu Tiếng Anh là chế độ đầu.
Xem thêm:Trách nhiệm của Thủ trưởng cơ quan trong việc tiếp công dân
2. Trách nhiệm của người phụ trách trong chế độ thủ trưởng:
Trước hết, trách nhiệm của người đứng đầu cơ quan hành chính nhà nước mang bản chất xã hội sâu sắc. Về quyền lợi, người đứng đầu cơ quan hành chính nhà nước chịu trách nhiệm trước toàn thể nhân dân và xã hội nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam.
Thứ hai, hệ thống trách nhiệm của người đứng đầu cơ quan hành chính nhà nước là hệ thống trách nhiệm cá nhân. Mọi vấn đề đều được quyết định kịp thời, tinh thần trách nhiệm cao trong mọi quyết định sẽ tránh được tối đa những tranh luận, tranh luận, tạo ra quá nhiều khác biệt quan điểm để giải quyết vấn đề.
Thứ ba, người đứng đầu cơ quan hành chính nhà nước có trách nhiệm rất rộng. Người đứng đầu cơ quan hành chính nhà nước chịu trách nhiệm về hai chủ thể cơ bản là trách nhiệm nội bộ và trách nhiệm xã hội.
Điều 5 Luật Tổ chức Chính phủ 2015 cũng nhấn mạnh yêu cầu đề cao trách nhiệm cá nhân của Người đứng đầu: Thủ tướng chịu trách nhiệm trước Nghị viện về hoạt động của Chính phủ và nhiệm vụ được giao; Điều 34 quy định các Bộ trưởng: điều hành mọi mặt của Chính phủ thể chế, chỉ đạo tổ chức thực hiện chiến lược, quy hoạch tổng thể, kế hoạch, chương trình, dự án, nhiệm vụ đã được phê duyệt của bộ, cơ quan ngang bộ ở các đơn vị trực thuộc do ông là người đứng đầu”. Thứ trưởng chỉ thực hiện nhiệm vụ do Bộ trưởng phân công và chịu trách nhiệm trước Bộ trưởng.
Điều 5 Luật Tổ chức chính quyền địa phương 2015 quy định Ủy ban nhân dân (UBND) hoạt động theo chế độ tập thể do Chủ tịch UBND đứng đầu. Chủ tịch UBND chịu trách nhiệm cá nhân về việc thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn của mình và cùng tập thể UBND chịu trách nhiệm về hoạt động của UBND trước HĐND cùng cấp và cơ quan nhà nước cấp trên. Người phụ trách cơ quan chuyên môn thuộc Bộ Phát triển chịu trách nhiệm và báo cáo trước Bộ Phát triển cùng cấp, cơ quan chuyên môn cấp trên và báo cáo Hội đồng nhân dân cùng cấp khi cần thiết.
Điều 10 Luật Cán bộ, công chức 2008 quy định nhiệm vụ, quyền hạn của người đứng đầu cơ quan, tổ chức, đơn vị Nhà nước Nghị định số 157/2007/nĐ-cp ngày 27 tháng 10 năm 2007 của Chính phủ về người đứng đầu của cơ quan nhà nước, tổ chức, đơn vị thi hành công vụ Nghị định số 211/2013/nĐ-cp ngày 19/12/2013 quy định khi để xảy ra tham nhũng trong cơ quan, tổ chức, đơn vị do mình quản lý, phụ trách thì cơ quan, tổ chức, đơn vị chịu trách nhiệm của người phụ trách đơn vị. Nghị định 04/2015/nĐ-CP ngày 09/01/2015 về thực hiện dân chủ trong hoạt động của cơ quan hành chính nhà nước và đơn vị sự nghiệp công lập đề cập đến trách nhiệm của người đứng đầu cơ quan, đơn vị và cán bộ, công chức và cán bộ, công chức Nhân dân thực hành dân chủ trong sinh hoạt nội bộ của cơ quan, đơn vị.
Ngoài ra, về phòng, chống tham nhũng, tiết kiệm, chống lãng phí cũng đã có quy định về trách nhiệm của người đứng đầu đơn vị khi để xảy ra vi phạm.
Trách nhiệm giải trình có nhiều cách. Có quan niệm cho rằng trách nhiệm là nhiệm vụ, quyền hạn và nghĩa vụ phải thực hiện một công việc hoặc không thực hiện một công việc nào đó ở hiện tại và tương lai. Theo Từ điển Tiếng Việt: “Trách nhiệm là nghĩa vụ phải làm một việc gì đó và phải thực hiện như đã hứa” (5).
Xem thêm: Tổng biên tập là gì? Chức năng, nhiệm vụ của trưởng phòng tin tức?
Nhiệm vụ của người đứng đầu cơ quan nhà nước có thể hiểu là việc thực hiện các quyền hạn được giao và phải chịu hậu quả, trách nhiệm pháp lý của hành vi vi phạm.
Trách nhiệm tập thể được hiểu là nhiệm vụ, chức năng, quyền hạn của tập thể theo quy định của pháp luật. Hiến pháp, Luật Tổ chức Chính phủ, Luật Tổ chức Chính quyền địa phương quy định mối quan hệ giữa trách nhiệm tập thể của cơ quan nhà nước với trách nhiệm của người đứng đầu cơ quan nhà nước. Xử lý mối quan hệ giữa lãnh đạo cao nhất với tập thể cấp ủy, tổ chức đảng thực chất là xử lý mối quan hệ giữa tập thể lãnh đạo với cá nhân người chịu trách nhiệm và xử lý mối quan hệ giữa việc thực hiện nguyên tắc tập trung dân chủ của đảng với việc thực hiện chế độ của đảng. Thủ trưởng cơ quan nhà nước.
Các hình thức xung đột trong việc thực thi mối quan hệ giữa người đứng đầu với nhóm là:
1) Trách nhiệm thuộc về tập thể hoặc cá nhân lãnh đạo. Để giải quyết mối quan hệ lãnh đạo tập thể, người phụ trách cần khẳng định lãnh đạo tập thể là cần thiết, nhưng nếu không có sự phân công, nhiệm vụ rõ ràng, phân quyền giữa tập trung và phân công không rõ ràng thì tam quyền phân lập sẽ dễ dẫn đến coi thường trách nhiệm tập thể, hoặc trông chờ vào trách nhiệm tập thể, trách nhiệm cá nhân không rõ ràng . Trách nhiệm cá nhân được thực hiện trên cơ sở lãnh đạo tập thể, tức là phải kiên quyết tổ chức thực hiện, tập thể bàn bạc và quyết định. Người phụ trách phải quyết đoán, dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm;
2) Tiền thu được khi thực hiện nhiệm vụ. Không nhận thức rõ ràng về trách nhiệm của tập thể và cá nhân, khi thành công là thành tích của cá nhân thì dễ dẫn đến sự cố, khi xảy ra sai sót thì đó là lỗi của tập thể, khó quy trách nhiệm;
3) Trách nhiệm của bí thư đối với cấp ủy cần làm rõ trách nhiệm chung và trách nhiệm cụ thể của bí thư. Liên quan đến vấn đề này, Hội nghị toàn thể lần thứ tư của Ban Chấp hành Trung ương trong nhiệm kỳ của ông Tập Cận Bình đã thông qua việc thực hiện thử nghiệm một trong những chính sách trao cho bí thư đảng quyền bầu và giới thiệu bầu thường vụ cấp ủy cùng cấp. Thực hiện những việc làm thiết thực, quyền hạn, trách nhiệm của bí thư cấp ủy được xác định rõ ràng, cụ thể hơn.
Người đứng đầu có vai trò rất quan trọng trong tổ chức và hoạt động của cơ quan, nhưng không làm thay tính tập thể trong công việc của nhân viên. Người đứng đầu chỉ có vai trò quyết định, trực tiếp quản lý, sử dụng cán bộ thuộc phạm vi mình phụ trách, trước hết là cấp phó và cán bộ trực tiếp quản lý. Vì vậy, đối với cán bộ là cấp phó và cán bộ cấp dưới trực tiếp, người đứng đầu cần được trao quyền và chịu trách nhiệm trình, đề xuất, xem xét, quyết định việc quy hoạch, bổ nhiệm, đề bạt, bố trí, khen thưởng, kỷ luật… trước cấp có thẩm quyền. Đồng thời, người có khuyết điểm đối với người đại diện của mình và cán bộ cấp dưới trực tiếp phải chịu trách nhiệm liên đới, liên đới và bị xử lý kỷ luật theo quy định của Đảng và Nhà nước.