Thâm canh và xen canh là hai phương thức canh tác phổ biến và hiệu quả trong nông nghiệp. Hãy cùng tìm hiểu Thâm canh là gì, xen canh là gì và những điều nên, không nên khi áp dụng cả 2 hình thức qua bài viết dưới đây nhé!
Thâm canh là gì?
Thâm canh là phương thức sản xuất nông nghiệp áp dụng khoa học kỹ thuật tiên tiến để cải tạo đất, tăng sản lượng.
Hiện nay nước ta đang trong quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa, tỷ trọng nông, lâm nghiệp và thủy sản có xu hướng giảm. Diện tích đất ngày càng thu hẹp, nhu cầu tiêu thụ nông sản ngày càng cao, thâm canh công nghệ là giải pháp tối ưu cho nông nghiệp.
Xen canh là gì?
Xen canh là việc trồng đồng thời hai hoặc nhiều loại cây trồng hoặc xen canh trong một đơn vị diện tích.
Công nghệ này giúp tận dụng tối đa diện tích đất canh tác, chất dinh dưỡng và ánh sáng, đồng thời giúp tăng thu nhập cho người nông dân. Tùy theo thời kỳ sinh trưởng của cây có thể xen canh các loại cây trồng khác.
Ví dụ: cây trồng xen canh trong giai đoạn công nghiệp hóa dài hạn là ở giai đoạn cây con. Ngô vụ đông trồng xen rau, khoai tây hoặc đậu tương.
Xen canh còn phòng trừ sâu bệnh trên cây trồng.
Ví dụ: Trồng xen canh rau gia vị giúp trừ sâu bệnh, giảm sử dụng thuốc trừ sâu, tăng hiệu quả canh tác hữu cơ.
Bản chất của thâm canh
Thực chất của thâm canh là đầu tư nhiều vốn, kỹ thuật và lao động trên một đơn vị diện tích đất để thu được nhiều sản phẩm với chi phí thấp nhất.
Về cơ bản, thâm canh và xen canh là những phương thức canh tác hiệu quả. Trong đó, thâm canh là tăng cường đầu vào của các nguồn lực trên diện tích đất canh tác để tăng sản lượng. Xen canh sử dụng đất thừa, chất dinh dưỡng và ánh sáng để tăng năng suất của các giống cây trồng khác.
Nhà nước khuyến khích thâm canh nông nghiệp bằng việc quy hoạch các vùng kinh tế nông nghiệp trọng điểm phù hợp với điều kiện khí hậu, thổ nhưỡng của địa phương, đẩy mạnh xây dựng cơ sở hạ tầng nông thôn.
Vai trò của thâm canh
Thâm canh cây trồng làm tăng sản lượng đất canh tác mà không làm tăng diện tích đất, trái ngược với các phương thức canh tác quảng canh. Tức là tăng diện tích sử dụng đất, sử dụng độ màu mỡ tự nhiên của đất, tạo ra nhiều sản phẩm.
Với kỹ thuật thâm canh, người dân không cần chặt phá rừng, dọn đất, cải tạo đất chua hay sử dụng hóa chất độc hại cho môi trường.
Hiện nay, quá trình công nghiệp hóa đã làm diện tích đất nông nghiệp bị thu hẹp, chưa kể một số vùng đất bị ô nhiễm phèn, mặn-kiềm. Vì vậy, thâm canh giúp tối ưu hóa sản xuất, giải quyết tình trạng thiếu đất canh tác.
Thâm canh tạo điều kiện tận dụng nhiều nguồn lực sản xuất khác nhau, đặc biệt là những tiến bộ kỹ thuật hiện đại giúp hạn chế sức người và tăng năng suất. Việc áp dụng công nghệ chăn nuôi thâm canh trong chăn nuôi cũng đạt được một số kết quả nhất định.
Thâm canh giúp tăng sản lượng nông nghiệp và đáp ứng nhu cầu tiêu thụ nông sản của dân số ngày càng tăng
Chú ý một số mô hình thâm canh
Thâm canh vụ hè thu
Thời tiết hè thu nắng nóng, mưa nhiều, khi tiến hành thâm canh nông dân cần lưu ý những vấn đề sau:
- Chọn giống: Nên chọn giống F1 có ngoại hình đẹp, phẩm chất tốt, chống chịu môi trường tốt, năng suất cao.
- Vấn đề kỹ thuật: Nông dân nên sử dụng màng phủ, khung che phủ hoặc lưới để hạn chế tác động của thời tiết đến cây trồng. Đặc biệt trong thời kỳ ra hoa đậu quả cần đặc biệt chăm sóc để tránh bị thối, hư.
- Bón phân, tưới nước, phòng trừ sâu bệnh: Thời tiết diễn biến bất thường tạo điều kiện cho sâu bệnh phát triển, mưa nhiều rửa trôi phân, cây dễ bị úng cần phòng ngừa ngay từ đầu của trồng trọt. Thời tiết nắng nóng, cây trồng dễ bị mất nước, chú ý bổ sung nước và phân bón kịp thời, sử dụng phân bón sinh học để bảo vệ môi trường và có lợi cho nông sản.
Thâm canh vụ đông
Giống và yêu cầu kỹ thuật tương tự như vụ hè thu. Đặc biệt trong vụ đông, bà con cần chú ý bón các loại phân bón đa lượng, trung lượng và vi lượng cho cây trồng để cung cấp chất dinh dưỡng, tăng cường khả năng chống chịu sâu bệnh.
Nuôi lươn, tôm siêu thâm canh
Thâm canh là mô hình đã có nhiều hiệu quả tích cực trong chăn nuôi, đặc biệt là tôm và lươn. Để nuôi lươn và tôm thâm canh, người nuôi phải thiết kế hệ thống nuôi cẩn thận, lựa chọn kỹ con giống, thức ăn và các biện pháp phòng chống dịch bệnh.
Đối với cá chình, do có tập tính ăn mồi của nhau nên sau hơn 1 tháng cho ăn phải nuôi riêng theo kích cỡ để tránh hao hụt số lượng.
Đối với tôm nuôi phải đảm bảo các yếu tố về môi trường, xử lý nước thải để ngăn ngừa dịch bệnh cho tôm, đảm bảo không thải ra môi trường xung quanh gây ô nhiễm.
Trên đây là thông tin tổng hợp về các biện pháp xen canh, thâm canh. Mong rằng những chia sẻ trong bài viết có thể giúp mọi người hiểu được bản chất của phương pháp canh tác này và áp dụng thành công vào nông nghiệp, chăn nuôi!